آیت الله حاج سیّد غلامحسین متولی حقی ( متوفی ۱۳۳۴ هـ ق )-طبس گلشن
مهدی قربانی – کارشناس آثار خطی/ دانشنامه طبس گلشن
یکی از مشاهیر ادبی طبس گلشن که هم عصر حضرت آیت الله متولی حقی(ره) بوده و سالها با ایشان حشر و نشر داشته؛ مرحوم میرزا محمد منشی باشی طبسی است که در باره ی مقام علمی و فقهی آن حضرت درآثار خود از جمله : کتاب شلغم شوروا ، کتاب طرب و دیوان رشیدی که نسخه عکسی آن نزد نگارنده ی این سطور موجود است، مطالب بسیار مهم و ارزشمندی را در لابلای وقایع آن زمان نگاشته است.
به حکایت اسناد موجود ودست نوشته های منشی باشی، آیت الله متولی حقی (ره)در لباس روحانیت سالهای متمادی در مقام تولیت آستانه مقدس امامزاده لازم التعظیم حضرت حسین بن موسی الکاظم (علیه السلام) در طبس گلشن نقش آفرینی داشته و از اعتبار خاص و قدرت نفوذ کلام فوق العاده ای در بین آحاد مردم بر خوردار، و برحاکم طبس مرحوم عماد الملک و امور دیوانی تاثیرگذاری بسزایی داشته اند؛ بنحوی که بدون اذن و اجازه ی مرحوم متولی حقی هیچ یک ازکارگزاران و یا مستخدمان در امور دیوانی عزل و نصب نمی شده اند.
مزید برآن آیت الله متولی حقی در طب سنتی و طبابت بیماران ؛ خصوصاً آنهایی که دچار بیماری چشم بوده اند نیز مهارت و تجربه داشته و بسیاری از بیماران را از جمله بیماری چشمی منشی باشی را درمان کرده اند که شرح آن در مقاله پزشکی طبس آورده ام.
ان شاالله به شرط حیات، شرح کامل وقایع و عملکرد آیت الله متولی حقی را در مجموعه ای مستند و مکتوب تحت عنوان : «نقش آیت الله متولی حقی در طبس گلشن به روایت اسناد» تألیف و تدوین خواهم نمود.
کتابخانه ی مرحوم آیت الله متولی حقی (ره) – طبس گلشن
در باره ی این کتابخانه ی غنی نیز مرحوم میرزا محمد علی منشی باشی در کتاب خطی طرب صص۱۵۳ -۱۵۵ – چنین نگاشته است :« …چون حضرت آقای متولی فرموده بودند برای دیدن کتابهایی که در این سفر ارض اقدس خریده ام تو را احضار خواهم کرد، بعد از چند روز یکی آمد که حضرت آقا احضار فرموده اند حکماً بروید. صبحی حضور مبارکشان مشرف شدم سه صندوق از شانزده صندوق کتابی که خریده بودند کتبش را ارایه دادند تمام کتابهایی ممتاز بود که ندیده بودم از جمله چند جلد کلام الله مجید بود که به خط ادیب و غیره نوشته بود یک جلد کلام الله هم به خط طلا و اعرابش را به مرکّب نوشته بودند از دیدنش چشم خیره کی می کرد دوازده هزار تومان در مشهد از ایشان می خریده اند نداده بودند .
باری! تفصیل خریدن این کتابها به قراری است که خود آقای متولی به بنده فرمودند که : کتابخانه ی مرحوم مغفور میرزا علی اصغر خان اتابک اعظم را در طهران به ده هزار تومان قیمت گذاشته بودند آقای متولی با حضرت مستطاب اجل عالی میرزا مرتضی قلی خان متولی باشی آستانه قدس (دام اقباله) هم دست شده، به دوازده هزار تومان مشتری شدند. کتابفروش های طهران به سیزده هزار تومان کرده بودند باز آقایان متولی و.. به چهارده هزار تومان طالب شدند کتاب فروشهای طهران تلگراماً به مشهد مخابره کرده بودند که ضرر به ما و خودتان مزنید به شراکت می خریم و تصنیف می کنیم ؛ آقایان و.. هم راضی شده نصف را به هفت هزار تومان خریدند و از طهران حمل مشهد کردند در مشهد کتابفروش ها باز آن نصف را به هفده هزار تومان قیمت گذاشته نصف را به هشت هزار و پانصد تومان خریدند و آن نصف دیگر به منفعت برای آقایان متولی و.. ماند و مبلغ یکهزار و پانصد تومان هر کدام نقد دریافت داشتند کتابهایی که قسمت آقا شد با خودشان حمل طبس فرمودند که هر کدام از آن کتابها یک کتاب تعریف دارد همه خطی و کاغذهای ترمه ی خان بالغ با تذهیب طلا و لاجورد. از سابق هم کتابخانه ای داشتند که هیچ کس نداشت من جمله در فتنه حسین کاشی[نوروز ۱۳۲۹ هـ ق] که به منزل آقا ریخته بودند یک فقره سه هزار جلد کتاب را سوخته و مفقود کرده بودند آن چه مانده بود نمی دانم که چقدر بوده.
باری! همه ی هّم آقای مرحوم مصروف به این بود که از هر علمی و فنی کتابش را داشته باشند گل دسته کان چمن سیادت و بنالت آقایان آقا سید محمد و آقا سید علی (زاد الله عمرهما) اسباب تحصیل و تدرّب کامل و محتاج به هیچ نسخه نباشند فعلاً آقازاده ها کوچک ولی آثار بزرگی و آقازاده کی از ناصیه ی آنها پیداست… »
نگارنده ای این سطور مهدی قربانی « انیس الکتاب» خاطره ای در باره ی علاقه ی مرحوم آیت الله متولی حقی (ره) از والدم؛ مرحوم حاج امرالله قربانی «خیاط» شنیده و به خاطر دارم که عیناً نقل می کنم :« مرحوم والد گفتند: آیت الله متولی حقی (ره) با چاپ خانه های طهران و مشهد قرارداد داشته اند که آنها از هر کتاب که چاپ می شود نسخه ای برای ایشان بفرستند و هر چند وقت یک بار چندین نفر شتر با صندوق های کتاب از مشهد و طهران برای آقای متولی می رسیده است.»
کلیه حقوق برای سایت ” دانشنامه طبس گلشن ” محفوظ است
استفاده از مطالب و تصاویر با ذکر منبع ” دانشنامه طبس گلشن ” مجاز است
پاسخ دهید