آبانبار حوض و یا استخر سرپوشیدهای است که برای ذخیره آب معمولاً در زیر زمین ساخته میشود. در مناطق کمآب و کویری آب انبار را از آب باران و یا جویبارهای فصلی پر میکنند. آب معمولاً در زمستان ذخیره شده و در تابستان به کار میرود. آب انبارها از جمله تأسیسات وابسته به قنات هستند.
نحوه ساخت آب انبار، تصفیه و عایق بندی آن با اصول مهندسی و علمی مطابقت دارد. برای تصفیه از روشهای فیزیکی و شیمیایی استفاده میشود. ته نشین شدن مواد زاید، اضافه کردن حجم مشخصی از نمک به منظور تجزیه آن و میکروب کشی توسط کلر آزاد شده، استفاده از ترکیبات آهکی جهت گندزدایی و استفاده از کیسههای زغال به منظور بو گیری از جمله این روشها است.
آب انبار ها را می توان در تمام شهر ها و روستا های طبس مشاهده کرد .
در کتاب احسن التقاسیم که در اوایل قرن چهارم تالیف شده به حضور آب انبار در طبس اشاره میکند .
ساخت آب انبار در طبس روشی قدیمی برای انبار کردن آب است . نوع قدیمی آب انبار ها را که بدون شیر است ، در طبس (حوض ) می نامند ، در این نوع به وسیله پله هایی به سطح آب میرسند و با کوزه یا سطل آب بر می دارند و هرچه آب برای مصرف برداشته می شود ، سطح آب پایین تر می رود .و پله های بیشتری از داخل آب خارج می شود . وسیله ای که با آن آباز حوض ها خارج میکردند ” اشکلک eshkalak ” نام دارد .
این وسیله چوب بلند 2 تا 3 متری است که در انتهای آن زنجیری به طول 25 سانت قرار داردو در طرف دیگر زنجیر یک چوب 20 سانتی قرار دارد که کوزه را به آن متصل میکردند .
قسمت های مختلف یک آب انبار :
- صلی salli : سردر آب انبار که محل ورود به پله هاست
- دالون حوض انبار : فضایی که پله ها در آن است و پوشش طاقی دارد
- پله ها ( راهزنه یا رازینه) : معمولا 40 عدد است و بلندی 25 تا 30 سانت دارد
- ته حوض انبار : محوطه کوچکی در انتهای پله ها که شیر آب انبار قرار دارد
- پاشیر : حجم کوچکی در پای شیر آب است که آب های سرریز را به چاهی زیر ته حوض انبار منتقل میکند
- خول حوض انبار : محوظه ای بر روی سقف ته حوض انبار برای انتقال روشنایی روز
- شیر آب : از جنس برنج و بزرگ
- مخزن آب : مخازن آب بصورت چهارگوش یا دایره با پوشش گنبدی
- کال : روزنه ای بر روی پوشش گنبدی مخزن آب که چرخ چاهی روی آن نصب شده برای لایروبی مخزن
اب انبار فهالنج آب انبار دیهشک
آب انبار های طبس | ||||
نام آب انبار | فعالیت | دوره ساخت | آدرس | |
پایین محله | فعال | قاجار | شهر طبس- پایین محله | |
حوض سفید | غیر فعال | صفویه | شهر طبس – پایین محله کمربندی طبس | |
حاجی ها | فعال | طبس- میدان پنجه علی – کوچه شهید فرهمند | ||
کهنه طبس | فعال | طبس- خیابان واعظ طبسی – واعظ طبسی 12 | ||
شهربانی | فعال | طبس- خیابان شهید منتظری -جنب مسجد | ||
پهن کوچه | فعال | طبس- پهن کوچه – پشت مدرسه شهید احمد توسلی | ||
خیابان | فعال | طبس- بلوار امام خمینی – کوچه شهید عزیزی | ||
بلوریان | فعال | طبس- 24 متری بازگ – کوچه شهید فعال | ||
بازار | فعال | طبس- میدان امام خمینی | ||
قلعه باغ | فعال | قاجاریه – پهلوی | طبس-خیابان خرمشهر – جنب پمپ بنزین | |
خان | فعال | 24 متری بازک – روبروی مدرسه مشکان | ||
قدس | فعال | قاجاریه | طبس- میدان قدس | |
پهن کوچه | فعال | قاجاریه | طبس- خیابان شهید بهشتی جنوبی – پهن کوچه | |
نجد شیبانی | فعال | پهلوی | طبس- خیابان ارشاد | |
تراب زاده | فعال | طبس- خیابان نواب صفوی | ||
رواقها | فعال | طبس- خیابان واعظ طبسی | ||
چهارسوق | فعال | صفویه | طبس- خیابان شهید منتظری- روبروی مسجد جامع | |
کاروانسرا | غیر فعال | طبس- جنب مسجد جامع کبیر- پارک خندق | ||
دیهشک | فعال | دیهشک – جنب مسجد جامع | ||
حاج ملا علی | فعال | دیهشک | ||
صدقی | فعال | دیهشک – خیابان شاهد – شاهد24 | ||
شیرگشت | غیر فعال | 45 کیلومتری جاده طبس – ده محمد | ||
هودر | فعال | متاخر اسلامی | عشق آباد – روستای هودر | |
دیهوک | غیر فعال | دیهوک – واقع در مزارع بازگ | ||
کریت1 | غیر فعال | قاجاریه | روستای کریت – بافت قدیم | |
کریت 2 | فعال | قاجاریه | روستای کریت – بافت قدیم | |
کریت 3 | غیر فعال | روستای کریت | ||
امیر آباد | غیر فعال | عشق آباد -روستای امیر آباد | ||
جوخواه | غیر فعال | روستای جوخواه | ||
فهالنج 1 | غیر فعال | روستای فهالنج | ||
فهالنج 2 | فعال | روستای فهالنج- جنب هیات حسینی | ||
تشکانان | فعال | روستای تشکانان | ||
رباط گور | فعال | مسیر جاده قدیم طبس – یزد | ||
حوض محمد قاسم | فعال | جاده طبس به دیهوک – بعد از روستای اصفهک |
در صورت داشتن اطلاعات و تصاویر جدیدتر ؛ آنرا به همراه نام خود به آدرس tabasenc@yahoo.com ارسال فرمایید
“استفاده از مطالب سایت با ذكر منبع (www.tabasenc.ir) بلا مانع است”
پاسخ دهید