کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
فهرست مطالب
بخش اول : کرم ساقه خوار درخت با خراط
بخش دوم : کرم ساقه خوار برنج
بخش سوم: سوسك سرشاخه خوار پسته Hylesinus vestitus
بخش چهارم : تله های نوری حشره گیر
بخش پنجم :زنبور تریکوگراما
بخش ششم : زنبور پروسپالتلا
بخش هفتم : کفشدوزک کریپتولموس
بخش اول
کرم ساقه خوار درخت یا خراط
شکل شناسی :
حشرات کامل سوسک شاخک بلندی است با بدنی کشیده به طول 20-18 میلی متر و عرض 4 میلی متر و به رنگ عمومی سیاه دیده می شود .تخم این سوسک شبیه به کاسه لاک پشت بوده که قسمت صاف آن برروی ساقه درخت چسبیده و از پهلو به نظربیضوی می آید . لارو حشره در موقع خروج از تخم به طول 2 میلی متر و به رنگ زرد مایل به صورتی است . لارو کامل زرد رنگ و طول آن به 32 میلی متر نیز می رسد .شفیره آن در هفته اول کرمی رنگ و بعداً لکه های سیاه رنگی بر روی محل چشم ها شاخک ها ، نوک بال ها ، و بین مفصل ران و ساق آن پیدا شده و سرانجام در آخرین مرحله شفیرگی بدن سیاه می شود . طول شفیره به اندازه طول حشره کامل است.
دکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آنانشنامه طبس گلشن
نحوه خسارت :
حشره در سال فقط یک نسل دارد و زمستان را به صورت لارو داخل شاخه ها به سر می برد. لاروهای زمستان گذران در طول فصل سرما از هر فرصتی برای تغذیه استفاده کرده و رشد مداوم ولی خفیف دارند . در اوایل بهار وارد مرحله شفیرگی می شود . دوره شفیرگی حدود 14 روز طول می کشد .حشرات کامل از اواسط خردادماه ظاهر شده و حداکثر تا اواسط تیرماه ادامه دارد به طور کلی خروج حشرات کامل 25 روز به طول می انجامد .مدت تخم ریزی 13 روز است و هر حشره ماده 30تا 75 و به طور متوسط 52 عدد تخم می گذارد . معمولا تخم ها روی شاخه های جوان و در زاویه بالایی جوانه ها گذاشته می شود. تخم ها معمولاً به صورت انفرادی گذاشته می شود و بندرت در دسته های 3-2 تایی نیز دیده می شود .که پس از 15-10 روز تفریخ شده و لاروها از سطح زیرین تخم خارج و مستقیماً وارد شاخه شده و شروع به تغذیه کرده . پس از طی نیم دایره ای در زیر پوست یک حرکت مارپیچی به طرف بالای شاخه کرده و 3-2 سانتی متر در بالای محل تخم ریزی به طرف انتهای سرشاخه پیشروی می کند و اگر درختان را در این موقع از فاصله چند متری نگاه کنیم شاخه های مبتلا به آفت را با پژمرده بودن و کمرنگی برگ های آن ها از سایر شاخه ها تشخیص می دهیم و اگر دو هفته پس از تفریخ تخم شاخه ها را ملاحظه کنیم به آسانی شاخه های حامل لارو را از شاخه های سالم تشخیص می دهیم .لارو نوزاد در دو هفته اول زندگی فقط در سطح زیری پوست زندگی نموده و کانال ایجاد می کند .از هفته دوم تا چهارم نیز مدتی از زیر پوست و مدتی را نیز از قسمت مرکزی شاخه می خورد .لارو در این مدت از شاخه های جوان سه ماهه عبو رکرده و پس خود را به شاخه های یکسا له و سرانجام 3-2 ساله و مسن تر می رساند و با ایجاد کانال های در آن ها موجب مرگ شاخه و درختان می گردد .اگر قطر شاخه یا تنه درخت زیاد باشد ،حشرات به صورت مارپیچ داخل آن حرکت کرده و دالان هایی نزدیک پوست درست می کند که داخل آن ها پر از خاک اره و فضولات سیاه رنگ لارو است .
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
دانکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آنشنامه طبس گلشن
زيستشناسي :
زمستان را به صورت لارو در داخل شاخه يا تنه درختان خانواده رزاسه به سر ميبرد. در اواسط بهار لارو پس از مقداري تغذيه به پيش شفيره، سپس تبديل به شفيره ميگردد. دوره پيش شفيرگي 5 تا 9 روز و شفيرگي 11 تا 20 روز به طول ميانجامد. سپس حشرات كامل ظاهر و با كمي تغذيه از شيره گلها شروع به جفتگيري و پس از چند ساعت الي چند روز به طور انفرادي رو شاخهها در كنار جوانهها تخمريزي ميكنند.
رنگ تخمها نارنجي و شكل آنها مانند كاسه لاكپشت ميباشد. هر حشره ماده ممكن است 30 تا 75 عدد تخم بگذارد. دوره نشو و نماي جنيني 7 تا 8 روز پس از آن لارو مستقيماً داخل چوب شده و شروع به فعاليت مينمايد. بطوريكه آغاز فعاليت آن را ميتوان از روي پژمردگي برگهاي سرشاخهها مشخص كرد. لارو اين سوسك با تغذيه از قسمتهاي داخلي سرشاخهها و شاخهها و گاهي تنه درختان كانالي ايجاد و داخل آنها را پوك و خالي ميكند به طوريكه با وزيدن باد قسمتهاي مورد حمله قطع گرديده ميافتند. دوره لاروي حدود 8 تا 9 ماده ميباشد. يك نسل در سال دارد.
دکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آنانشنامه طبس گلشن
روش هاي مبارزه
1 : استفاده از تله .به این صورت که شما میتونیددور درخت تونو کارتون بپيچونيد بعد این کرم ها به دلیل علاقه شدید به کارتون جذب اونها میشن بعد شما میتونین کارتون ها رو جدا کنید و بسوزونید.
2 : شاخه ای رو که کرم داخلش هست از حدود 10 سانتی متر پایین تر از محل کرم ببرید. بعد شاخه های بریده شده رو جمع اوری کرده و در خارج باغ بسوزانید. دقت کنید که شاخه های بریده شده را درون باغ رها نکنید.
3 : حمله کرم های ساقه خوار بدلیل رسیدگی نکردن به درختان و ضعیف بودن درختان اتفاق میفته پس باید از نظر آبیاری و کود دهی درختان رو تقویت بکنین .
4 : توی یک دوره برنامه ریزی شده دفعات آبیاری رو نزدیکتر بهم بکنین و در هر آبیاری مقداری کود اوره پای هر درخت بریزین تا شیره گیاهی زیاد بشه و کرمها رو توی ساقه ها خفه بکنه.البته این کار در اوایل سال نتیجه بیشتری میتونه داشته باشه.
5 : سمپاشي با سموم سيستميك و نفوذي: توجه داشته باشيد زماني سموم سيستميك اثر ميكند كه لارو در مرحله سنين اوليه باشد.
6 : عوامل بازدارنده طبيعي: تعدادي از زنبورهاي خانواده Chalcididae , Torymidae ،Ichneumonidae از پارازيتهاي اين حشره به شمار ميروند كه Xorides coroyrensis از خانواده Ichneumouidae به عنوان پارازيتوئيد لارو بيشتر از بقيه گونهها فعال ميباشد.
7 : استفاده از دشمنان طبیعی مانند مورچهها برای از بین بردن تخمها، پرندگان برای نابودی لاروها
8 : استفاده از تله نوری برای جمع آوری حشرات.سوسکهای سیاه رنگی که پوست سفت و محکمی دارن احتمالا روی درختها زیاد دیده میشن و از غروب تا صبح روز بعد زير نور چراغ برق ها يا هر جا كه لامپي روشن باشه زياد ديده ميشن . باید اونا رو جمع بکنین و از بین ببرین . یا لهشون بکنین یا توی نفت یا بنزین بندازینشون.
9 : با حشره كش در هر يك از سوراخ هاي كه روي تنه درخت هستش يك پيف بزنيد بعد از چند ثانيه حشره لارو از داخل سوراخ بيرون مياد كه شما ميتونيد اونو بكشيد.بهترين موقع فصل بهار
(( از يك روش براي نابود سازي اكتفا نكنيد ))
منبع : روستای بم
کلیپ پروانه ساقه خوار غلات
….کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن………….
بخش دومکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
کرم ساقه خوار برنج
بیولوژی کرم ساقه خوار برنج و روش های کنترل و مبارزه با آن
کرم ساقه خوار برنج:Chio Suppressalis walker
Syn:Chio Simplex butler (Pyralidae lep.) دانشنامه طبس گلشن
خلاصه
زراعت برنج دارای آفات مختلفی است که بعضی از آنها مانند کرم ساقه خوار از نظر اقتصادی بسیار قابل توجه و حائز اهمیت است (5). زیرا حدود 4 % تا 6 % کل خسارت عملکرد برنج مربوط به این آفت ميباشد. خسارت این آفت در مرحله زندگی لاروی مشاهده ميگردد (12). در ابتدا لاروها از غشاء و سبزینه برگ تغذیه ميکنند و سپس به داخل غلاف برگ مورد حمله فرو رفته و خود را به داخل ساقه کشانده و باعث خسارت ميشوند. در غرب استان مازندران خسارت این آفت در نسل اول در نیمه دوم خرداد ماه و در نسل دوم در نیمه اول مرداد ماه مشاهده ميگردد (4). برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج سه روش کلی وجود دارد که عبارتند از: 1- مبارزه زراعی پاییزه و زمستانی 2- مبارزه بیولوژیک 3- مبارزه شیمیایی در بهار و تابستان که در ادامه هر یک از موارد فوق به تفصیل شرح داده خوهد شد.
کلمه های کلیدی: کرم ساقه خوار برنج، لارو، مبارزه زراعی، بیولوژیک و شیمیایی.
مقدمه:
کرم ساقه خوار برنج در دنیا اولین بار در سال 1863 شناخته شده است و در ایران نیز ابتدا در شهریور ماه 1351 توسط آزمایشگاه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی تنكابن و به احتمال قوی بوسیله مستوفی پور، دزفولیان از رامسر، آمل و چابکسر جمع آوری و پرورش یافته و پروانه های خارج شده را ابرت (EBERT) حشره شناس آلمانی در همین سال تشخیص داده است (1).
در مورد چگونگی ورود این آفت اطلاعات دقیقی در دست نیست ولی گفته ميشود که توسط کاه و کلشهای همراه مرکبات از پاکستان به ایران وارد شده است (2). پس از ورود این آفت از سال 1351 به بعد سطوح مزارع آلوده افزایش نشان ميدهد که شاید این مسئله در نتیجه مصرف سوء سموم باشد به طوری که در طی 18 سال اولیه مبارزه بر علیه این آفت در استان مازندران، در حدود 150000 تن سموم گرانول مصرف گردید. از طرف دیگر مصرف سموم شیمیایی باعث شده تا جمعیت دشمنان طبیعی این آفت نیز شدیدا کاهش یابد و در صورتی که مصرف سموم با همین شدت ادامه و افزایش ميیافت اثرات مرگباری بر محیط زیست منطقه بر جا ميگذاشت که جبران پذیر نبود خوشبختانه استفاده از روشهای کنترل غیر شیمیایی، بیولوژیک و تلفیقی قدم بسیار موثر و مفیدی برای کاهش مصرف سموم بوده است (8).
شکل شناسی (مرفولوژی) کرم ساقه خوار:
حشره بالغ: پروانه های ماده این آفت به رنگ زرد روشن و یا متمایل به قهوه ای و پروانه های نر تقریبا خاکستری هستند. در هر دو جنس رنگ بالهای عقبی سفید بوده و روی بالهای جلویی چند لکه نقره فام وجود دارد. طول بدن از 10 تا 13 میلیمتر متغیر بوده و عرض پروانه های نر با بالهای باز 20 تا 23 میلیمتر و پروانه های ماده تا 30 میلیمتر ميرسد (3، 7 و 8).
دانشکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آننامه طبس گلشن
پروانه نر کرم ساقه خوار (13)
تخم: تخمهای تازه گذارده شده سفید متمایل به زرد بوده و سپس تغییر رنگ ميدهند. تخمها در پشت یا روي برگ و در ابتدا در گلبرگها گذاشته ميشود. نسل اول آفت عموما پشت برگها تخم گذاری
می کند. تا از شدت تابش خورشید و دید دشمنان در امان باشد
تخم ها به صورت دسته جمعی گذاشته ميشوند و پروانه ماده روی آنها را با یک ماده چسبناک کف مانند ميپوشاند که در ابتدا به رنگ لیمویی روشن دیده ميشوند و به تدریج تیره رنگ و نهایتا کاملا سیاه ميگردند. تخم ها بعد از 11-5 روز که بستگی به درجه حرارت دارد تفریخ ميشوند (8).
لارو: بدن لاروها به رنگ کرم مایل به قهوه ای روشن بوده و دارای 5 نوار تیره است که سه نوار در قسمت پشتی و دو نوار دیگر هر یک در پهلوها قرار گرفته است. نوارهای پشتی کم رنگ ترند. طول لاروهاي کامل عموما 17 تا 26 میلیمتر است (4 و 8).
شفیره: طول شفیره 12 تا 15 میلیمتر و قطر آن 5/2 تا 5/3 میلیمتر ميباشد. رنگ آن قهوه ای روشن بوده که بعدها به قهوه ای تیره تبدیل ميگردد. یک سوم انتهای شفیره به طرف پشت خمیده است. و زائده قلاب مانند نیز در انتهای بدن شفیره مشاهده ميشود. مدت شفیرگی از6 تا 12 روز بسته به حرارت محیط متغیر است (2، 3، 4، 6،7، 8 ،11 و 12).
مناطق انتشار:
برای اولین بار در سال 1906 از این حشره به عنوان یکی از خطرناکترین آفات برنج در دنیا نام برد شده و مدتهای بسیار زیادی است که کشاورزان در حدود 35 کشور در مزارع برنجکاری خود ازخسارت این آفت زیان ميبینند (2).
آفت کرم ساقه خوار برنج اکنون در مناطق برنجکاری استانهای گیلان، مازندران و گرگان وجود دارد، ولی تا کنون از سایر نواحی برنج کاری کشور گزارش نشده است. و بدین جهت لازم است اقدامات اساسی درباره جلوگیری از شیوع آن به استانهای اصفهان، فارس، چهارمحال بختیاری و غیره بشود. این آفت در اغلب کشورهای دیگر که اقدام به کشت برنج ميشود وجود دارد و شیوع آن از کشورهای استرالیا، بنگلادش، برمه، کامبوج، چین، جزایر هاوائی، هندوستان، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، کره، مالزی، نپال، فیلیپین، اسپانیا، سریلانکا، تایوان، تایلند، ویتنام، مصر، اسرائیل، پرتقال گزارش شده است
(3 و10).
به طوری که شالیکاران بعضی از کشورهای آسیایی نظیر ژاپن و تایوان این حشره را در ردیف مهمترین آفات محصول برنج مناطق خود ميدانند. خسارت کرم ساقه خوار در ایران در سالهای اول طغیان آن، به دلیل عدم آشنایی با زندگی آفت و عدم اجرای روش صحیح مبارزه، بقدری زیاد بوده که در موارد زیاد کشاورزان از برداشت محصول خود صرفنظر کردند (2 و 6).
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
بیولوژی (زیست شناسی):
کرم ساقه خوار برنج زمستان را در شمال ایران بصورت لارو کامل در داخل ساقه های خشک برنج و یا علفهای هرز اطراف مزرعه به سر ميبرد. اولین شفیره های حاصل از لاروهای زمستانی در دهه اول اردیبهشت ماه شکل میگیرد، شفیره بدون پیله بوده و در داخل ساقه های باقیمانده برنج از سال قبل و یا علفهای هرز اطراف مزرعه، در کنار سوراخی که توسط لارو ایجاد شده است تشکیل ميگردد (3).
حداقل حرارت لازم برای شفیره شدن 10 درجه سانتیگراد ميباشد. دوره زندگی شفیره ها با حرارت محیط رابطه معکوس دارد و از 15 تا 30 درجه بین 6 تا 12 روز است. بنابراین در اوایل فصل به علت پایین بودن درجه حرارت دوره شفیرگی طولانی و در تابستان کوتاهتر است. شفیره ها در حرارت بالای 35 درجه آسیب ميبینند (8).
بین وزن شفیره و باروری آن رابطه مستقیم وجود دارد. یعنی هر چه وزن شفیره ها بیشتر باشد پروانه های ماده خارج شده از آنها تخم بیشتری ميریزند. اولین پروانه های آفت در شرایط گیلان از حدود بیستم اردیبهشت ماه ظاهر ميشوند و در دهه دوم خرداد ماه به حداکثر خروج خود ميرسند (2). اما در مازندران شرقی خروج اولین پروانه در سال 1353 در نهم اردیبهشت ماه و در سال 1354 در 25 فروردین ماه بوده است (7).
فعالیت پروانه ها عموما در شب صورت ميگیرد. روزها معمولا در سایه و روی ساقه برگ برنج و علفهای هرز حاشیه مزرعه به استراحت پرداخته و کمتر حرکت مينمایند. بطوری که ميتوان یک ساقه را که روی آن پروانه در حال استراحت است به آسانی کند بدون آنکه پروانه پرواز نماید. پرواز پروانه ها در اوایل شب شروع ميشود و در ساعت 9 شب به اوج خود رسیده و از این ساعت به بعد مجددا پرواز آنها کاهش ميیابد. پروانه های نر و ماده معمولا 24 ساعت بعد از خروج جفتگیری نموده و حشره ماده تخمهای خود را به صورت دسته های 3 تا 250 عددی روی ساقه و یا برگ قرار ميدهد. عمر پروانه ها حداکثر یک هفته ميباشد. پروانه های نسل زمستانه عموما تخمها رادر قسمت رویی و یا زیرین برگهای فوقانی ميگذارند. در صورتی که پروانه های نسل بعد بیشتر تخم ها را در برگهای پایینی و روی ساقه در نزدیکی برگ ميگذارند، پروانه ماده بتدریج تخم ریزی نموده و تعداد کل تخمهایی که به طور متوسط توسط هر پروانه گذارده ميشود 230 عدد شمارش شده است (2 و 8).
دوره جنینی آفت در طبیعت بر حسب درجه حرارت متفاوت است و حداکثر در اردیبهشت ماه 11 روز و حداقل در مرداد ماه 5 روز ميباشد. حداقل حرارت برای تفریخ تخمها 10 تا 12 درجه و حداکثر 35 درجه سانتیگراد ميباشد. بهترین رطوبت نسبی 90 تا 100 درصد بوده و از رطوبت 70 درصد به پایین تخمها صدمه دیده و خروج لارو به اشکال صورت ميگیرد (8 و 10).
پس از تفریخ تخمها لاروهای سن اول آفت کمی از پارانشیم برگ تغذیه کرده و سپس با ایجاد سوراخی از محل غلاف برگ وارد ساقه ميشود. به تدریج که لاروها بزرگتر شدند ساقه آلوده را ترک نموده و دربین ساقه های اطراف پخش ميگردند. به طوری که هر ساقه جدید ممکن است مورد حمله چند لارو قرار بگیرد (2).
تعداد لاروهای سن اول و دوم در یک بوته يا کپه معمولا زیاد است ولی در سنین بالاتر که کرمها درشت تر شده و باید بیشتر تغذیه کنند، ناچارا از بوته های دیگر تغذیه ميکنند. برای انتقال از یک ساقه به ساقه دیگر یا از یک کپه به کپه دیگر از تارهای ابریشمی استفاده ميکنند و مانند نخی به آن آویزان ميشوند تا به کمک باد به ساقه یا بوته دیگری بروند و یا اینکه در آب شنا کرده تا خود را به بوته ای دیگر برسانند (8).
لاروهای کامل قبل از تشکیل شفیره سوراخ بزرگی جهت خروج پروانه در ساقه ایجاد مينمایند. لاروها پس از مدت 21 تا 37 روز که در داخل ساقه برنج تغذیه نمودند به شفیره بدون پیله و قهوه ای رنگ تبدیل شده و هفت روز بعد پروانه های نسل دوم (بهاره) از آنها خارج ميگردند. این زمان در گیلان مصادف با اواسط تیرماه ميباشد. حداکثر پروانه های این نسل از اواخر تیرماه تا اوایل مردادماه ظاهر ميگردند. اگر پروانه های این نسل قبل از پایان تیرماه تخم ریزی کرده باشند ميتوانند نسل دیگری را در شهریور ماه به وجود آورند و پس از کامل شدن به دیاپوز رفته و برای سال بعد باقی
می مانند (2 و 8).
کرم ساقه خوار برنج در شما ل ایران 2 تا 3 نسل دارد. نسل اول یا نسل زمستانه آفت در گیلان از بیستم اردیبهشت ماه تا اواخر مردادماه ظاهر ميشود و این موقع همزمان با نشاءکاری ميباشد. بنابراین خسارت نسل اول بیشتر در مزارعی است که زورتر نشاء شده اند (2، 10 و 8).
پروانه های نسل دوم آفت از اواسط تیرماه پدید ميآیند و در اواخر تیر تا اوایل مردادماه به حداکثر خروج خود ميرسند. در این زمان بسیاری از انواع برنج درحال خوشه دادن بوده و برنجهای زودرس به خوشه رفته اند. تعدادی از آنها از خطر خسارت شدید آفت جسته اند. شدت بروز نسل دوم تا اواخر مرداد ماه ادامه دارد. در صورتی که نسل سوم آفت ایجاد شود مصادف با برداشت برنج خواهد بود و جزء روی برنجهای خیلی دیررس از قبیل واریته آمل یک خسارت قابل توجهی به وجود نخواهد آمد و بسیاری از پروانه های این نسل از بین خواهند رفت و یا لاروهای حاصل از آنها فرصت کامل شدن را نداشته و تلفات شدیدی را متحمل ميگردند (2، 3، 4 و 8).
لاروها برای پناهگاه خود عده ای از علفهای هرز را که ساقه های توخالی و نرم دارند بر سایر علفهای هرز ترجیح ميدهند که از بین آنها ميتوان:شامل تسبیح، سوروف، نی و اویارسلام را نام برد. مقاومت لاروها در مقابل غرقاب و سرمای زمستانه شگفت انگیز است. بطوریکه لاروهایی که درون شیشه های پر از آب قرار داده شده اند. بین 15 تا 20 روز زنده باقی مانده اند. همچنین حرارت زیر صفر را بخوبی تحمل ميکنند و حتی در سرمای منهای 14 درجه سانتیگراد 2 تا 3 ساعت زنده باقی ميمانند. اما به خشکی و تغییر درجه حراررت حساسیت شدیدی دارند و تحت تاثیر این دو عامل تلفات زیادی به آنها وارد ميگردد (2 و 8).
طرز خسارت:
همان طور که از اسم آفت پیداست، کرم مزبور به ساقه برنج حمله ميکند و بطور کلی علائم خسارت را در گیاه به دو صورت ميتوان مشاهده کرد. اگر گیاه جوان مورد حمله قرار گیرد ابتدا برگ میانی آن زرد شده و کم کم خشک ميشود. این علامت را در اصطلاح انگلیسی dead hearts مينامند (3، 4 و 8).
دانکرم ساقه خوار و روش مبارزه با آنشنامه طبس گلشن
|
در صورتی که حمله آفت مصادف با زمان خوشه کردن و گل دادن باشد. دانه در خوشه تشکیل نشده و منجر به خشکی خوشه ميگردد که اصطلاحا white heads نامیده ميشود. آلودگی در تشکیل دانه باعث لاغری و شکنندگی دانه ميگردد (3، 4 و 8).
مرحله اول خسارت را نسل اول آفت به وجود ميآورد، در این مرحله با رشد ساقه های جانبی، گیاه در مقابل آفت عکس العمل نشان داده و حتی المقدور با ایجاد ساقه های جدید از خسارت آفت تا حدی جلوگیری ميشود.در مرحله دوم خسارت گیاه تقریبا در پایان مرحله رویش است و امکان ترمیم خسارت از طریق رشد ساقه های جانبی دیگر وجود ندارد. ساقه های آلوده به، آفت در این موقع در اثر وزش باد شکسته و باعث خراب شدن و از بین رفتن ساقه های سالم مجاور ميگردد (2، 3 و 4).
زاد و ولد در سالهای ابري و بارانی به مراتب بیشتر از سالهای گرم و خشک است. در صورت تداوم هوای ابری و وقوع بارندگی در خلال آن در هر یک از ماه های اردیبهشت، خرداد، تیر یا مرداد جمعیت آفت به شدت طغیان کرده و خسارت زیادی را وارد ميکنند. وجود هوای ابری و گهگاه بارندگی سبب ميشود تاتعداد دفعات جفت گیری و تخم گذاری بیشتر شده و درصد تخمهای تفریخ شده افزایش یابد و در نتیجه خسارت نیز بالا خواهد رفت. به عنوان مثال در سال 1379 بین نسل اول و دوم هوا به مدت 22 روز ابری بوده و در خلال این مدت گاهگاه بارندگی هم داشتیم. شرایط به وجود آمده برای طغیان جمعیت کرم ساقه خوار فراهم شده در نتیجه در بین دو نسل جمعیت کرم ساقه خوار افزایش یافته و خسارت شدیدی را در نسل دوم بوجود اورده است. در حالیکه خسارت نسل اول واقعا کم بود، چون قبل از آن هوا خشک و گرم بوده است (8).
گر چه کرم ساقه خوار برنج در مناطق خارجی یک آفت پلی فاژ به اصطلاح چندمیزبانه معرفی شده و علاوه بر برنج به ذرت و بسیاری دیگر از گیاهان خانواده گندمیان حمله مينماید ولی در ایران تا کنون آفت مزبور در فصل رویش فقط روی برنج مشاهده گردیده است. البته در موقع شروع برداشت محصول و هنگامی که ساقه های برنج کاملا خشک ميشود و برای تغذیه لاروها مناسب نیستند، بسیاری از لاروها آفت از این ساقه های خشک شده به طرف علفهای هرز سبز و آبدار حاشیه مزرعه مهاجرت نموده و از آنها تغذیه مينمایند. تعداد لاروهای آفت در متر مربع متفاوت و ابرت (1351) مينویسد، حداکثر آلودگی در تنکابن در هر متر مربع 1125 لارو و بطور متوسط 7 لارو و حداکثر 127 عدد در هر ساقه برنج مشاهده شده است (1).
مبارزه:
مبارزه بر علیه کرم ساقه خوار برنج به سه صورت انجام ميگیرد.
مبارزه زراعی پاییزه و زمستانه– مبارزه بیولوژیک – مبارزه شیمیایی در بهار و تابستان
الف: مبارزه زراعی پایيزه و زمستانه:
در مناطق برنج خیزشمال ایران طبق معمول مزارع برنج را از اواسط تا اواخر تابستان درو ميکنند. پس از درو مزارع برنج همین طور به حال خود رها ميشوند و گاهی بقایای برنج را در مزرعه برای تعلیف دام اختصاص ميدهند و تا اوایل اردیبهشت ماه سال بعد مجددا به کشت برنج اقدام مينمایند (8).
در فاصله این مدت طولانی دور از نظر کشاورزان آفات برنج از قبیل لارو پروانه یک نقطه ای، کرم ساقه خوار به رشد و نمو خود ادامه داده و خودشان را برای حمله مجدد در سال آینده با قدرت بیشتر و عده فراوانتر آماده ميکنند. عده ای از این لاروها با دسته های بریده شده برنج به کندوجها منتقل شده و در جای نسبتا گرم زمستان رابا شرایط بهتر محل سپری ميسازند. بنابراین ما با دست خودمان دشمن را پناه داده و تقریبا هفت ماه مهلت ميدهیم که مجددا به زراعت حمله کنند. برای جلوگیری از این امر بایستی اقدامات زیر را انجام داد:
1- درو محصول مزارع حتی المقدور بایستی پایین و نزدیک طوقه گیاه انجام گیرد تا هر چه ممکن است لارو کمتر در مزرعه باقی بماند.
2- خوشه های بریده شده را به مدت چند روز روی زمین در همان مزرعه نگهدارند تا خشک شود و سپس با خرمن کوبهایی که کلشها را کاملا خرد ميکند و به صورت کاه گندم در ميآورد خرمن کوبی نمایند تا هر چه لارو در داخل ساقه ها است له شده و از بین برود.
3- کاه و کلش باقی مانده در مزرعه را با دقت کامل بسوزانند.
4- پس از سوزاندن مزرعه را با تیلر در دو نوبت عمود بر هم شخم نمایند.
5- زمین شخم زده را هر چه زودتر آب تخت نمایند.
6- علفها ی هرز کنار و حاشیه مزارع که پناهگاه لاروها در زمستان ميباشند را کنده و بسوزانند.
7- از خزانه های برنج همه روز بازرسی کرده تا چنانچه پروانه ها تخم ریزی کرده باشند برگهای آلوده را چیده و از بین ببرند.
8- از انتقال نشاهائیکه که آلوده یا مظنون به آفت هستند به زمین اصلی خودداری شود.
9- طبق نظر کارشناسان اصلاح بذر و نهال حتی المقدور از ارقام زودرس جهت کشت استفاده شود و چنانچه ممکن است خزانه ها را با نایلون محفوظ کنند تا نشاها زودتر برای کشت آماده گردد. رویهم رفته همه ارقام برنج در مازندران کم و بیش به کرم ساقه خوار آلوده ميشوند ولی از نظر میزان خسارت ارقام زودرس و میان رس به علت اینکه قبل از ظهور و یا حداکثر تا اوایل فعالیت لاروهای نسل سوم برداشت ميشوند خسارت کمتری متحمل ميگردند.
10 – در بهار که موقع خروج پروانه هاست باید هر مزرعه دارای تله نوری باشد. تله های نوری ساده بوده و عبارت از یک فانوس معمولی است که در زیر آن یک طشت آب قرار دارد. پروانه ها که به طرف نور ميآیند در داخل آب افتاده و تلف ميشوند(2، 3، 8 و 12).
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
ب: مبارزه بیولوژیک:
از روشهای موثر دیگر مبارزه با کرم ساقه خوار برنج روش بیولوژیک است. در این روش از چند گونه از حشرات شکاری و دو گونه زنبور پارازیت شفیره نسل زمستانه از خانواده Ichneumonidae استفاده ميشود، یک نوع زنبور پارازیت لارو به نام Apanteles و گونه دیگر زنبور پارازیت تخم از خانواده Trichogrammatidae، یک نوع سوسک شکاری از خانواده Staphylinidea موسوم به دراکولا که از تخم کرم ساقه خوار نيز تغذیه مينمایند (8).
Andralus spinidems که نیز آفت را شکار ميکند، و یک نوع قارچ به نام Beauveria brassiana که روی لارو یا شفیره ایجاد بیماری مينماید و همچینین از ویروس بیماریزا استفاده ميکند، این عوام دشمنان طبیعی آفت ميباشند. بنابراین در حفظ و کنترل آن باید اقدامات اساسی صورت گیرد (2).
کنترل کرم ساقه خوار برنج در خزانه با استفاده از زنبور تریکوگراما:
در صورت استفاده از زنبور تریکوگراما به جای سموم شیمیایی، ميتوان 100 عدد تریکوکارت (هر کارت محتوی 1% گرم تخم زنبور در حال شفیره است) را در 250 تا 300 متر مربع خزانه استفاده نمود (8).
کنترل کرم ساقه خوار برنج در زمین اصلی در نوبت اول با استفاده از زنبور تریکوگراما:
در صورت استفاده از زنبور تریکوگراما ميتوان در زمان 50 درصد شفیرگی آفت در علفهای هرز حاشیه مزارع اقدام به مصرف تریکوکارت نمود. میزان 100 عدد کارت برای یک هکتار کافی است. فاصله هر کارت از یکدیگر باید 10 متر باشد. در صورت آلودگی بیش از حد ميتوان تعداد کارت در هر هکتار را افزایش داد. تریکوکارتها در محلی به نام انسکتاریوم تولید ميشوند که پس از تولید کارتها باید به کشاورزان تحویل داده شوند. کشاورزان نیز باید آن را در اسرع وقت در زمین شالیزاری نصب کنند. زمان نصب تریکوکارتها باید در صبح یا غروب باشد (ساعت گرم روز انجام نگیرد).
مبارزه بر علیه کرم ساقه خوار بنج در زمین اصلی در نوبت دوم با استفاده از زنبور تریکوگراما:
در این مرحله رها سازی زنبور تریکوگراما در مرحله پیک پرواز پروانه کرم ساقه خوار انجام ميگیرد. (پیک پرواز موقعی است که حداکثر پروانه های کرم ساقه خوار که بوسیله شکار جمع آوری شده اند مشخص ميشود. شکار پروانه ها بوسیله فانوس و طشت آب در پایین آن یا بوسیله تله های دیگر بدست ميآید.) در صورت تداخل نسل دوم و سوم را در ارقام دیررس یا دیر کاشتها ميتوان دو نوبت رهاسازی زنبور تریکوگراما را انجام داد (8).
در مجموع در مبارزه بیولوژیک باید به اهداف زیر دست یافت:
1- پایین نگه داشتن جمعیت آفات در مزارع 2- بالا بردن جمعیت حشرات مفید با استفاده از روشهای بیولوژیک 3- سالمسازی محیط زیست 4- از بین بردن زمینه های مقاومت بیولوژیکی در حشرات و آفات که در اثر سمپاشیهای مکر بی رویه پیش آمده است 5- ایجاد تعادل بین حشرات مفید و آفات مختلف 6- کاهش هزینه های تولید زراعی در واحد سطح با جلوگیری از سمپاشیهای بی رویه (12).
دانشنامه طبس گلشن
ج: مبارزه شیمیایی:
1- کنترل و مبارزه با کرم ساقه خوار در خزانه:
پروانه های کرم ساقه خوار در زیر برگهای برنج در خزانه تخم ریزی ميکنند. کنترل خزانه به علت کم بودن سطح خزانه نسبت به زمین اصلی راحت تر و مقرون به صرفه تر است. در صورت سمپاشی خزانه ها به صورت همگانی ميتوان نسل اول جمعیت کرم ساقه خوار را در مزارع تا حد زیادی کاهش داد. 3 تا 5 روز قبل از کندن نشاء، خزانه را ميتوان با سم لیندین یا با یکی از سموم سمپاشی نمود 150 گرم سم لیندین 25 درصد را ميتوان در 7 تا 8 لیتر آب محلول کرده و با سمپاشی پشتی موتوری (اتومایزر) محلول پاشی نمود. در موقع محلول پاشی خزانه باید کم آب بوده و تا چند روز باید از ورود و خروج آب به خزانه جلوگیری نمود (8).
2- مبارزه بر علیه کرم ساقه خوار برنج در زمین اصلی:
بر اساس آلودگی 2 درصد ساقه های برنج و یا مشاهده 8 تا 10 عدد لاروهای سنین اولیه در يك صد بوته ميتوان با یكی از سموم شیمیایی (گرانول 5 یا 10 درصد و یا گرانول پادان 4 درصد) مزرعه را گرانول پاشی نمود. دیازینون 10 درصد 15 کیلوگرم و 5 درصد 30 کیلوگرم و پادان 4 درصد 25 کیلوگرم در یک هکتار کفایت ميکند. د رموقع گرانول پاشی باید مزرعه به اندازه 4 تا 5 سانتیمتر آب داشته باشد و جریان آب از کرتی به کرت دیگر برقرار نباشد. و تا چند روز همچنان از ورود و خروج آب به هر کرت خودداری شود (2 و 8).
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
3- مبارزه بر علیه کرم ساقه خوار برنج در زمین اصلی در نوبت دوم:
ارقام زودرس که زود کاشته شده باشند، قبل از شیوع نسل دوم آفت برداشت شده یا در حال برداشت هستند. لذا برای نسل دوم آفت نیازی به کنترل و مبارزه نیست. در صورت آلوده بودن 4 درصد بو ته های برنج به کرم ساقه خوار یا مشاهده 10 لارو سنین اولیه در یکصد ساقه باید مزرعه را گرانول پاشی نمود.
ضمنا بر اساس فرمول پاتاک:
(تعداد کپه های آلوده تقسیم بر تعداد کل کپه های نمونه گیری شده) ضربدر( تعداد ساقه های آلوده تقسیم بر تعداد کل ساقه های نمونه گیری شده)
اگر آلودگی مزرعه در نسل اول بیش از 1 درصد و نسل دوم بیش از 2 درصد بود باید نسبت به سمپاشی مزرعه اقدام نمود. معمولا برای یک هکتار از تعداد 16 کپه بطور تصادفی نمونه برداری انجام ميشود. کنترل آب در مزرعه گرانول پاشی باید کاملا رعایت گردد. در صورت تداخل نسل دوم و نسل سوم در ارقام دیررس یا دیرکاشتها ميتوان گرانول پاشی نمود(2، 3 و 8).
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
4- مبارزه بر علیه کرم ساقه خوار برنج در دیر کاشت ها و ارقام دیررس:
زمان کاشت ارقام مختلف دریک منطقه باید به طوری تتنظیم و برنامه ریزی گردند (دیررسها زودتر از زودرسها کاشته شوند) که ارقام اختلاف زیادی از نظر برداشت نداشته باشند. چنانچه در یک منطقه ارقام مورد کشت در حال رسیدن یا برداشت باشند ولی یک یا دو قطعه دیر رس یا دیر کاشت وجود داشته باشند که بوته های آن سبز باشد، تمامی پروانه ها ی منطقه رو به سوی آن مزرعه آورده و در آن جا تخم ریزی ميکنند و در نتیجه مزرعه شدیدا آلوده به کرم ساقه خوار ميگردد. در صورت عدم کنترل و مبارزه، محصول شدیدا کاهش ميیابد. لذا باید تعداد گرانول پاشی یا سمپاشی را بیشتر نموده یا از تعدا د دفعات بیشتر رهاسازی زنبور استفاده کرد(8). در نوبت دوم یا سوم گرانول پاشی به مقدار: 20 کیلوگرم گرانول 10 درصد یا 40 کیلوگرم گرانول 5 درصد یا 30 کیلوگرم گرانول پادان 4 درصد و یا ری جنت 2 /0 درصد به مقدار 20 کیلوگرم مورد نیاز است (8).
مضرات استفاده از سموم شیمیایی در محیط زیست:
الف: مقاومت آفات به سم: آفات مانند هر موجود زنده دیگری نسبت به موادی که از خارج به داخل بدن راه پیدا ميکنند ایجاد مقاومت ميکنند. بنابراین استفاده از یک سم مشخص در دوره های متمادی باعث بروز مقاومت در آفات ميگردد. به طور که دیگر آن سم کارایی اولیه خود را ندارد (9).
ب: طغیان آفت: هر ساله اگر در محیط طبیعی زیست دقیق شویم ميبینیم که یک آفت زیادتر از بقیه است. و یکی از دلایل زیادی آفت به کارگیری سموم ارتباط دارد. چون در اثر سمپاشی و مبارزه با آفت دشمن طبیعی آن نیز کشته ميشود و آفاتی که به طور طبیعی نسبت به سم مقاوم هستند زاد و ولد ميکنند و جمعیتی از آفت را بوجود ميآورند (9).
ج: از بین بردن دشمنان طبیعی: در موقع کاشت و داشت وجود موجوداتی مانند سنجاقکها، عنکبوتها، گنجشکها، پرستوها، پرندگان سفید دریایی، سارها، قورباغه ها و اردکها کارایی خوبی برای شکار پروانه ساقه خوار، برگخوار و تک نقطه ای و لارو آنها دارند. خصوصا حضور قورباغه ها اردکها. البته باید توجه داشت که مصرف بی رویه سموم شیمیایی خود به عنوان یکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده جمعیت این جانواران ميباشد.همیشه دشمن طبیعی یک موجود در طبیعت در کنار آن زیست ميکند. بنابراین وقتی بخواهیم با آفت به این طریق مبارزه کنیم دشمن آن نیز از بین ميرود و مسئله طغیان بوجود ميآید (8 و 9).
د: ایجاد بیماریهای ناشناخته در انسان: سموم به خاطر خواص تجمعی در بدن و اینکه به راحتی بدن را ترک نمی کنند باعث مسمومیت مزمن ميشوند که در صورت ضعف بدن بیماریها بروز ميکند که منشاء آن از نظر پزشک معلوم نیست (9).
ه: بر هم زننده چرخه محیط زیست: استفاده از سموم به راحتی ميتواند زنجیره غذایی را مختل کند. مثلا استفاده از د.د.ت، باعث تجمع در بدن کرمهای خاکی گردید و پرندگانی که این کرمها را خورده بودند در کیلومترها دورتر از مزرعه عده ای مردند و عده ای دیگر که خوراک موجوداتی نظیر روباه گردیدند باعث کشته شدن روباه شدند (9).
دانشنامه طبس گلشن
منابع:
1- ابرت گونتر. 1351. کرم ساقه خوار برنج آفت جدید درفون ایران. نشریه شماره 35 آفات و بیماریهای گیاهی.
2- اخوت م. و د. وکیلی. 1376. برنج (کاشت، داشت و برداشت). انتشارات فارابی.
3- بهداد ا. 1371. آفات گیاهان زراعی ایران. انتشارات نشر یاد بود.
4- بی نام. 1381.راهنمای (آفات، بیماریها و علفهای هرز) برنج. انتشارت آموزش کشاورزی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی.
5- خدابنده ن. 1378. غلات. انتشارات دانشگاه تهران.
6- دزفولیان ع. و پ. مستوفی پور. 1351. کرم ساقه خوار برنج. نشریه شماره 149 موسسه برسی آفات و بیماریهای گیاهی .
7- رضوانی ن. و ج. شاه حسینی. 1355. بررسی بیولوژی آفات ساقه خوار برنج در مازنداران شرقی. نشریه شماره 43 سازمان ترویج کشاورزی.
8- سلیمانی ع. و ب. امیری لاریجانی. 1382. اصول بهزراعی برنج. انتشارات آرویج.
9- شهروزی فر م. 1374. آفات گیاهان زراعی(جزوه درسی). انتشارات دانشگاه گیلان.
10- علی نیا ف.، م. بهرامی و م. عمو اقلی طبری. 1380. آفت ها و بیماریهای مهم برنج و روشهای کنترل آنها.انتشارات موسسه تحقیقات برنج کشور واحد انتشارات فنی مدیریت آموزش ترویج.
11- کمالی ک. 1359. آفات و بیماری برنج. نشریه شماره 34/129 دانشکده کشاورزی دانشگاه جندی شاپور.
12- نظریان م. 1385. کرم ساقه خوار برنج و شیوه های کنترل و مبارزه با آن. فصلنامه آموزشی ترویجی روجین.
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
بخش سوم
سوسك سرشاخه خوار پسته Hylesinus vestitus :
با توجه به اهميت پسته و نقش عمده اي كه در اقتصادي كشور ايفا مينمايد، شناسائي عوامل تقليل دهنده اين محصول حائز اهميت ميباشد و اسكرليت خطرناك و مهم پسته يا Hylesinus vestitus كه در مناطق پسته كاري ايران به نام ”سوسك سرشاخه خوار پسته“ معروف شده است. از جمله اين عوامل است كه يا فعاليت مخرب خود باعث نابودي دسترنج باغداران و كشاورزان پسته كار ميگردد. اين آفت كه نام علمي مترادف آن Chaetoptelius vestitus ميباشد از زمانهاي قديم در مناطق پسته كاري ايران شناخته شده است و در مناطق كرمان، نائين، قزوين، يزد، خراسان و اصفهان از روي پسته اهلي Pistacia vera و پسته وحشي (بنه) Pistacia mutica جمع آوري شده است.
در استان كرمان اين آفت در تمام مناطق پسته كاري شيوع داشته و خسارت آن بخصوص در باغات و باغچه هائي كه اطراف منازل مسكوني قرار گرفته اند زياد ميباشد و در بعضي از باغات باعث ميگردد كه درختان ابدا محصول ندهند.
زيست شناسي
سوسك سرشاخه خوار در مرحله بلوغ به درختان پسته خسارت وارد ميآورد و با حمله و تغذيه از جوانه هاي درختان موجب خشك شدن سرشاخه ها و عقيم ماندن درخت از نظر محصول ميگردد.
حشره بالغ آفت سوسك كوچكي است بفرم بيضي بطول 2.5 تا 3.5 ميليمتر و رنگ آن خرمائي است، ولي رنگ سر و پشت سينه اول و زير شكم و لكه هاي بالپوشها قهوه اي تيره ميباشد، رنگ لارو سفيد شيري و بدون دست و پا مي باشد. حداكثر طول لارو تا 5 ميليمتر اندازه گيري شده است. تخمهاي حشره سفيد و شفاف و بيضي شكل مي باشند. حشرات كامل طي ماههاي بهار و تابستان از جوانه هاي پسته تغذيه كرده و در امتداد جوانه كانالي به داخل سرشاخه حفر مينمايند و با بررسيهائي كه انجام گرفته است مشخص گرديد كه تقريبا 80 درصد از افراد بالغ در طول دوره زندگي تنها از يك جوانه تغذيه مينمايند. تعداد افرادي كه در دوره حيات از 2 يا 3 جوانه تغذيه مينمايند حدود 10 درصد ميباشد. ضمنا نزديك به 10 درصد حشرات بالغ نيز در طول دوره فعاليت زيستي خود به تدريجي بوده و تا نيمه اول ارديبهشت ديده شده است. بنابراين در يك دوره طولاني 200روزه عمل تجديد نسل انجام ميگيرد. با بررسيهاي به عمل آمده ملاحظه گرديده كه در خرداد ماه و سراسر ماههاي تابستان (در شرايط رفسنجان) ديگر حمله اي به چوبهاي خشك انجام نميگيرد و با پيگيري زندگي اين حشره مشخص شده است كه در سال فقط يك نسل ميباشد.
دوره جنيني بسته به درجه حرارت و رطوبت متفاوت بوده و حداكثر تا 19 روز بطور ميانجامد. لاروها پس از خروج از تخم به حفر كانالهائي در جهتي تقريبا عمود بر دالان مادري مينمايد حداكثر طول دالان لاروي 35 ميليمتر و حداقل آن 10 ميليمتر اندازه گرفته شده است. طول دوره لاروي نيز بستگي به درجه حرارت و ميزان رطوبت داشته و متفاوت مي باشد، لاروهائي كه از حشرات پيشگام حاصل ميشوند دوره طولاني تري نسبت به افرادي طي مينمايند كه از تخمريزي اواخر اسفند و اوايل بهار نسل مادري حاصل ميشوند، لاروها پس از تكميل نشو و نما در انتهاي دالاني كه حفر كرده اند فضاي وسيعتري جهت شفيره شدن تعبيه نموده و در آن تبديل به شفيره ميگردند. دوره شفيرگي از تا 20 روز متغير ميباشد و پس از آن مدت حشرات بالغ سوراخهاي خروجي تقريبا گرد و قطر آنها بين 1 تا 2 ميليمتر است ايجاد و از آن خارج مي شود.
طول دوره يك نسل از مرحله تخم تا خروج حشره بالغ نسل جديد حداكثر 193 روز و حداقل 36 روز اندازه گيري شده كه بطور متوسط دوره زندگي يك نسل آفت حدود 119 روز ميباشد (معادل 4 ماه).
خروج اولين حشرات بالغ نسل جديد به تفاوت از اواخر اسفند و اوايل فروردين هر سال ديده شده است (در مورد استثنائي حتي در بهمن ماه در فيض آباد تربت حيدريه در استان خراسان حشرات بالغ مشاهده شده است) ليكن درصد خروج اين افراد بسيار پايين است. از دهه سوم فروردين بتدريج ميزان خروج افراد نسل جديد كاهش پيدا كرده و در نيمه اول خرداد به حداقل رسيده و از بيستم خرداد به بعد بطور كلي قطع ميگردد.
سوسكهاي بالغ نسل جديد اكثرا به باغات مجاور خود پرواز نموده و پس از قرار گرفتن بر روي شاخه هاي پسته شروع به تغذيه از جوانه درخت كرده و در امتداد آن همانطور كه قبلا گفته شد به سمت داخل سرشاخه اقدام به حفر كانال مينمايند. بنابراين با توجه به موارد فوق الذكر خروج حشرات بالغ نسل جديد از چوبهاي پسته و هجوم و حمله آنها به باغات در يك فاصله زماني 70 روزه انجام ميگيرد.
تعداد جوانه هائي كه بر روي شاخه هاي يك درخت مورد حمله قرار مي گيرد به كرات ديده شده به تعداد 25 و حداقل يكعدد بوده است. همچنين تا بحال چند مورد حمله و تغذيه افراد بالغ حشره مذكور از محور و خوشه پسته هم مشاهده شده است.
روشهاي مبارزه
براساس آزمايشات انجام شده و تجارب حاصله مبارزه عليه سوسك سرشاخه خوار پسته در صورتي موفقيت آميز خواهد بود كه بصورت تلفيقي انجام بگيرد و در اين رابطه چنانچه از متدهاي مكانيكي و شيميائي توأم استفاده شود موفقيت كامل را نصيب باغداران خواهد كرد. جهت رسيدن به اهداف فوق روشهائي كه ذيلا ذكر ميشود مورد بررسي قرار گرفته و اكنون توصيه ميگردد.
الف) روشهاي مكانيكي
چنانچه باغداران نواحي پسته كاري به آفت از اوايل پائيز هر سال در نقاط مختلف باغات خويش قطعات مشخصي از چوبهاي پسته تازه هرس شده را به عنوان تله بر سر راه سوسكهاي نسل مادري قرار بدهند تا هنگام مهاجرت افراد به اين قبيل تله ها هجوم آورده و در آنها تخمريزي نمايند و هر 10 الي 15 روز يكبار چوبهاي قبلي را جمع آوري نموده و يا حداقل پوست را سوزانده و بعد آتش را خاموش نمايند و بجاي آن قطعات جديد پسته در همان مكانهاي قبلي قرار دهند و به همين نحو عمل را تا پايان فروردين سال بعد ادامه دهند اقدام مؤثري در تقليل جمعيت آفت به عمل خواهد آمد به شرط آنكه همزمان با آن كليه چوبهاي هرس شده درختان پسته كه در داخل باغات و يا منازل نگهداري مي شوند نيز حداكثر تا آخر اسفند ماه همان سال در يك مكان جمع آوري و سوزانده شود. چنانچه اين برنامه بصورت دسته جمعي و توسط باغداران هر منطقه بطور همزمان انجام ميگيرد نتيجه بسيار رضايتبخش خواهد بود.
ب) روشهاي شيميايي
جهت مبارزه شيميايي با سوسك سرشاخه خوار پسته آزمايشات متعددي چه از نظر زمان مبارزه (قبل از حمله آفات به باغات و يا بعد از آن و شروع تغذيه از جوانه ها) و چه استفاده از حشره كشهاي مجازي كه طي دوره بررسي زندگي آفت مذكور بيشترين تأثير را داشته اند انجام ميگيرد. ضمنا براساس تحقيقات بعمل آمده مناسبترين زمان سمپاشي در شرايط آب و هوائي رفسنجان در نيمه اول ارديبهشت كه زمان هجوم و حمله افراد نسل جديد به درختان پسته است ميباشد كه از بين فرمولهاي اعمال شده و سموم مصرفي بهترين نتيجه از فرمولهاي زير حاصل شده كه قابل توصيه مي باشد:
فرمول اول:
اندوسولفان 300_0 25سانتيمترمكعب
نفت 1.5-1 ليتر
صابون مايع 250 سانتيمترمكعب
آب 100 ليتر
فرمول دوم:
فنيتروتيون (سوميتون) 150 سانتيمترمكعب
نفت 1.5-1 ليتر
صابون مايع 250 سانتيمترمكعب
آب 100 ليتر
فرمول سوم :
فنيتون (لبايسيد) 150 سانتيمترمكعب
نفت 1.5-1 ليتر
صابون مايع 250 سانتيمترمكعب
آب 100 ليتر
استفاده از نفت بدين منظور است كه براساس تجارب حاصله به محض پخش امولسيون حاوي نفت سوسك از داخل كانالهاي تغذيه شده و در معرض تماس با سم قرار ميگيرند و بكار بردن صابون مايع نيز جهت تهيه امولسيون يكنواخت از نفت و در نتيجه انتشار همگن آن به سم ميباشد.
در اينجا لازم به تذكر است براي تهيه امولسيون از نفت و صابون مايع بايد توجه شود كه حتما نفت را داخل صابون مايع ريخته و بشدت بهم بزنند تا حالت سفيد و كف مانندي حاصل شود. چنانچه عمل عكس انجام گيرد يعني صابون مايع را داخل نفت بريزند ابدا حالت يكنواختي به منظور تهيه امولسيون حاصل نگرديده و نتيجه اي از انجام سمپاشي بدست نخواهد آمد.
منابع
– تقي زاده، فيروز و محمد صفوي. 1339. آفات پسته ايران. انتشارات اداره كل بررسي آفات نباتي وزارت كشاورزي.
– فريور مهين، حسين و محمدعلي حاج عبدالهي. 1362. گزارش نهايي طرح بررسي بيواكولوژي سوسك سرشاخه خوار پسته و تعيين بهترين و مناسبترين زمان مبارزه در استان كرمان. گزارش پژوهشي سال 1362. آزمايشگاه بررسي آفات و بيماريهاي گياهي رفسنجان.
– فريور مهين، حسين. 1370. آفات و بيماريهاي مهم درختان پسته در استان كان كرمان، معاونت تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي. 1380.
کرم ساقه خوار و روش مبارزه با آن
تله های نوری حشره گير(Insect light trap ) که به اختصار ILT ناميده می شود برای جستجو و کنترل نمودن حشرات پروازی که بطور اتفاقی در اماکن ظاهر می شوند بکار می روند. اين ابزارها نور فرابنفش می پراکنند که دراصطلاح به آن Black light گفبه می شود به تبع اين نامگذاری لامپهای توليد کننده اين اشعه را نيز لامپ های Black light می گويند. اين نور برای حشراتی مثل مگس ها و شب پره ها جاذب است و بدين واسطه حشره ای که به داخل تله کشيده می شود يا در اثر تخليه الکتريکی و يا در اثر افتادن روی صفحه ای چسبناک از ميان می رود. بر اين اساس دو نوع کلی از تله های نوری داريم: تله های با تخليه الکتريکی(که ZIP ZAP نيز ناميده می شوند) و تله های دارای صفحه چسبناک که البته هر کدام کاربرد های مختلفی در فرآيند کنترل و نظارت بر حشرات ايفا می کنند که در سطور بعدی به آن خواهيم پرداخت. آنچه که در اينجا حائز اهميت فراوان است تاثير وجود يا عدم وجود نور محيطی در اتاق يا فضايي است که از اين ابزارها استفاده می شود در صورت وجود شرايط مناسب (نبود نور محيطی) مگسها از فاصله 5/7 متری و شب پره ها از فاصله حدود 30 متری جذب اين تله ها می شوند. نکته قابل توجه ديگر استفاده از لامپهای فلورسنت معمولی آبی رنگ در اماکن تهيه و توزيع مواد غذايي در سطح کشور است که البته بی تاثير نيست اما آن تاثير مورد انتظار را نيز بر آورده نمی کند.
از نظر محل نصب هر دو قسم اصلی تله های نوری به انواع ديگری تقسيم بندی می شوند که شامل انواع آويزی از سقف، دو سويه، آويز به ديوار، سه گوش و مدل چسب دار دکوری نام برد.
کاربرد ها
يک تله نوری اگرچه مگس ها و ديگر حشرات مزاحم را می کشد وسيله ای بسيار مطلوب و موثر برای پايش آلودگی و يک سيستم اوليه هشدار دهنده است که می تواند افت شرايط بهداشتی يا کاهش اثر اقدامات کنترلی را قبل از خارج شدن جمعيت آفات از کنترل در محل نصب نشان دهد. البته به اين منظور تله های نوری چسب دار بهتر هستند چراکه حشره را بطور کامل صيد می کنند و و شناسايي آن را امکان پذير می کنند در حاليکه تله های با تخليه الکتريکی حشره را منفجر کرده و مانع از شناسايي درست آن می شوند البته برای يک تکنسين مجرب کنترل آفات که با دانش حشره شناسی بخوبی آشنا باشد شناسايي اوليه نوع آفت از بقايا امکان پذير خواهد بود. برای اقدام به يک نظارت خوب ظرف جمع آوری و يا صفحات چسبدار تله را بايد هر هفته يکبار مورد بررسی قرارداد و آن را تميز نمود انجام اين کار نه تنها منطبق با انجام يک برنامه نظارتی خوب است بلکه مانع از تجمع سوسکهای درمستيد و ديگر پوسيده خواران در داخل تله می شود. در اين خصوص بايد توجه نمود که حشرات مرده که در ديگر قسمتهای تله افتاده اند از قلم نيفتند. اطلاعات بسيار مناسبی را می توان از نمونه های حشرات جمع شده از تله ها بدست آورد که در زير مثالهايي را ارائه می کنيم:
– اگر تعداد زيادی مگس خانگی در تله افتاده باشد دليل بر وجود يک محل نشو نما در نزديکی محل نصب تله است.
– اگر تله مورچه اصطلاحا بالدار صيد کرده باشد لانه ای از مورچه ها در همان نزديکی وجود دارد.
– اگر تله اتفاقا پشه صيد کرده باشد احتمالا در هنگام غروب در محل باز مانده است.
نگهداری
همانگونه که گفته شد قلب يک تله نوری لامپ فلورسنت فرا بنفشی است که جاذب حشرات پرواز کننده است. هيچ وقت نمی توان با نگاه کردن به يک حباب در حال درخشش گفت که آيا با حداکثر توان کار می کند يا خير. فسفر داخل لامپ پس از يکسال کار 50% از کارآيي خود را از دست می دهد. متوسط طول عمر يک لامپ فرابنفش مورد استفاده در تله های نوری 7000 ساعت حدود 9 ماه است. به اين ترتيب لازم است در صورتی که از اين لامپها استفاده مداوم می شود هر سال دو بار ودر غير اين صورت حداقل سالی يکبار تعويض شود. انجام اين کار حتی زمانی که بنظر می رسد لامپ با قدرت تمام کار می کند ضروری است.
هر وقت تله را از مدار خارج کرديد اتصالات الکتريکی آن را کنترل کنيد. سيم های معيوب ، عايق بندی های شکسته و سوکتهای شکسته لامپ و ساير مواردی را که می تواند حاکی از بروز مشکلات الکتريکی باشد و نياز به خدمات تخصصی دارد کنترل نموده برطرف نماييد. شبکه خارجی تله را با برسی محکم تميز کنيد. رفلکتور و اکستريور تله را با آب گرم و ماده شوينده بخوبی شسته خشک نماييد. تاريح تعويض لامپ را با استفاده از چسب و قطعه ای کاغذ در زير تله بچسبانيد.
نصب
متاسفانه در مورد تعداد تله ای که بايد در يک محل نصب شود هيچ قاعده مشخص و مدونی وجود ندارد. بسياری از حشرات از فاصله ای بيش از 30 متر واکنشی به تله نشان نمی دهند مگس خانگی نيز از فاصلهای بيش از 5/7 متری جذب تله نمی شود. آنچه که بيش از تعداد تله مهم است محل نصب آنها است. تله ای که در جای مناسب نصب شده باشد بيش از يک دوجين تله ای که در جای نامناسب نصب باشد موثر است. نصب تله های نوری در راهرو های باريک و بلند در فاصله 5/7-5/4 متری از ورودی بسيار موثر است. در اماکن دارای بارانداز (مثل فروشگاههای زنجيره ای) نخستين خط دفاعی مناسب نصب تله سقف آويز در فاصله 5/7-5/4 متری از درهای سکوی بارگيری در داخل ساختمان است.
تله هايي که به سطح زمين نزديکتر هستند مگس بيشتری نسبت به تله های سقف آويز صيد می کنند. اين قبيل تله ها که فاصله بيشتری از کف محل دارند بيشتر شب پره ها را صيد می کنند.
از تله های نوری تنها در اماکن داخلی استفاده کنيد. استفاده از تله های نوری در اماکن خارجی مموجب صيد بيشتر حشرات غير آفت خواهد شد.
انتخاب درست تله های مورد نياز و تعداد آنها بسيار مشکل است.
تله های سقف آويز دو سويه: در محوطه پذيرش کالا در ارتفاع 3-5/2 متری از زمين و فاصله 5/4 متری از سکوی بارانداز در داخل ساختمان نصب شود. تله بايد بطور عمود بر درها نصب شود تا موجب جذب حشرات از محوطه خارجی نشود. نصب تله به موازات درها موجب جلب حشرات از بيرون به داخل می شود.
تله های نوری ديواری و تله های نوری سه گوش: معمولا در ارتفاع 5/1- 9/0 متری از زمين نصب می شوند. مگس های خانگی در نزديکی سطح پرواز می کنند. اين تله های نوری برای صيد حشرات قبل از ورود به اتاق فرآوری و محوطه فروش قابل نصبند. نصب اين قبيل تله ها در محل هايي که حشرات در آنها بداخل فضاهای باريک مثل راهرو ها و اتاق های کوچک کشيده می شوند بسيار موثر خواهند بود. تله های سه گوش بايد در گوشه خارجی تقاطع راهروها نصب شوند تا از هر دو سو حشرات را به خود جذب نمايند.
تله های نوری را نبايد مستقيما در بالای مواد غذايي روباز يا سطوح تهيه و طبخ مواد غذايي نصب نمود. تله های با تخليه الکتريکی را بر خلاف تله های دارای صفخه چسبدار نبايد درفاصله کمتر از 5/1 متر از اين سطوح نصب نمود.
تله های حشره گير دکوری چسب دار بهترين انتخاب برای مکانهای عمومی است.
منبع :مهندس مهرداد ضرابی
************************
بخش پنجم
زنبور تریکوگراما
برگرفته از وبلاگ اینسکتاریم
مقدمه
برای کنترل بیولوژیک جمعت آفات، امروزه گونه های مختلف زنبور تریکو گراما از اهمیت زیادی مخصوصا در امر مبارزه با گونه های مختلف پروانه هایی از خانواده های pyralidae وNoctuidae برخوردار هستند این امر برای پرورش، تکثیر انبوه و رهاسازی این عوامل کنترل کننده زمینه مساعدی را در سطح جهان و ایران فراهم نموده است طبق آمارهای اعلام شده بین المللی سطح زیر پوشش جهانی زنبور تریکو گراما سالانه با نوسان بین 20 تا 70 میلیون هکتار مزرعه، باغ، جنگل و مرتع می باشد و کشورهای شوروی سابق و چین با بیش از 10میلیون هکتار کاربرد تریکوگراما در جهان مقام اول را به خود اختصاص می دهند.
با جمع آوری زنبور از طبیعت، پرورش و تکثیر انبوه در انسکتاریم و ذخیره سازی در سردخانه، در مواقع تخم ریزی آفات مورد نظر ،زنبورها در مزارع و باغات رها سازی می شوند
زنبور تریکو گراما (شکل1) با ایجاد سوراخ وتخم ریزی در تخم پروانه های کرم ساقه خوار و کرم برگخوار برنج ،کرم ساقه خوار ذرت کرم غوزه پنبه کرم سیب وکرم گلوگاه انار، زندگی فعال انگلی را سپری وپس از طی مراحل لارو وشفیره به صورت حشره بالغ خارج شده و از خسارت آفات جلوگیری می کند
اهمیت زنبورهای تریکوگراما در مبارزه بیولوژیک
یکی از روشهای مبارزه با آفات گیاهان زراعی استفاده از حشرات مفید موجود در طبیعت میباشد. بدین نحو که این حشرات میتوانند حشرات زیانآور را به نفع انسان از بین ببرند. با جمعآوری این حشرات از طبیعت و پرورش و ازدیاد انبوه آن در انسکتاریوم و رهاسازی در مزارع و باغات برای مبارزه با آفات استفاده میشود. زنبورهای تریکوگراما یکی از این حشرات مفید در طبیعت غنی استان مازندران بوده و انگل تخم پروانه تعدادی از حشرات از قبیل کرم ساقهخوار برنج، کرم ساقهخوار ذرت، کرم سبز برگخوار برنج، کرم غوزه پنیه، کرم سیب و کرم گلوگاه انار و قبل از بروز خسارت آفت روی گیاه تخمها را مورد حمله قرار داده و فاسد مینماید.
در کشور ما مبارزه با آفات گیاهان زراعی با استفاده از این زنبور سابقه کوتاهی دارد. و در بعضی از کشورهای جهان حدود 90 سال قبل مبارزه با آفات با بهرهگیری از این زنبور شروع گردیده و در سطوحی معادل چند میلیون هکتار کاربرد دارد.
شکل شناسی و زیست شناسی زنبور تریکو گراما
زنبور تریکو گراما، حشره کوچکی است که اندازه آن حدود 3 تا 4 میلی متر و به رنگ زرد خرمایی و مایل به سیاه می باشد. جزئیات شکل ظاهری زنبور به راحتی با چشم غیر مسلح دیده نمی شود .
زنبور تریکو گراما با ایجاد سوراخ در پوسته تخم آفت در داخل آن یک تا دو عدد تخم ، قرار می دهد . بعد از 8 تا 12 روز ( در دمای 25 تا 28 درجه سانتی گراد ) زنبور از داخل تخم ، خارج می شود . هر زنبور ماده در حدود 40 تا 70 عدد تخم میزبان را پارازیت می کند . زنبور تریکو گراما برای یافتن تخم میزبان در مزرعه، پرواز کوتاهی انجام می دهد. دامنه پرواز آنها در حدود 5 تا 50 متر است .
در طبیعت هنگامی که درجه حرارت کاهش می یابد، زنبورها در قسمتی از گیاه که در آفتاب قرار دارد، فعالیت می کنند و بالعکس در صورت افزایش درجه حرارت محیط ، اکثرا” زنبورها به پشت برگ رفته و در سایه تخمریزی می کنند.
باید توجه داشت که :
زمستان گذرانی زنبور تریکو گراما به صورت پیش شفیرگی در تخم های میزبان روی علفهای هرز صورت می گیرد .
رهاسازی زنبور تریکوگرما در مزارع:
رهاسازی با توجه به نتایج تله های نوری و بازدید و نمونه برداری از مزارع که شروع هر نسل از آفت را تعیین می کنند آغاز می گردد.
روش های متفاوتی در رهاسازی موجود است که عبارت است از
1. بریدن کاغذهای سفید که حاوی تخم های پارازیته است به قطعات کوچک1 ×1 سانتی متر بطوریکه روی هر برش حدود 600 عدد زنبور وجود دارد و چسباندن آن روی کارت های مقوایی سبز رنگ.
2. مخلوط کردن تخم های پارازیته که حاوی پیش شفیره زنبور تریکوگراما می باشند با خاک اره و پخش آن با دست یا کود پاش یا هواپیما در مزرعه.
3. رهاسازی بصورت زنبور کامل.
4. رهاسازی زنبور از طریق محلول پاشی که در محلول تخم های پارازیت وجود دارد.
نتیجهگیری
افزایش آگاهی مردم از اهمیت دشمنان طبیعی در کنترل آفات، علفهای هرز و بیماریها میتواند کمک شایانی به گسترش مبارزه بیولوژیکی باشد. یکی از ویژگیهای مبارزه بیولوژیکی، امکان استفاده از آن در هر مکانی است که تنظیم جمعیت از نیازهای اکوسیستم طبیعی یا کشاورزی است. این کاربرد روزافزون موجب شده است تا توجه حشرهشناسان، بیماریشناسان و سایر متخصصین کشاورزی را هرچند به صورت سطحی به خود جلب نماید. چنین توجهی این تصور را پیش میآورد که تحقیقات مبارزه بیولوژیکی انجام گرفته و به اجراء نیز درآمده است، در حالیکه گسترش موفقیتآمیز مبارزه بیولوژیکی نیاز به تعهدات گسترده افراد حرفهای و کار تمام وقت دانشمندان دارد.
انتظار این است که همراه با افزایش تعداد دانشمندان کارآزموده و با تجربه در زمینه مبارزه بیولوژیکی، تعداد برنامههای مبارزه بیولوژیکی در سطح جهانی و اطلاع عموم از ارزش آن نیز افزایش یابد. مبارزه بیولوژیکی از طریق همکاری دانشمندانی که ارائهدهنده تخصصهای تکمیلی باشند تقویت خواهد شد. این همکاری ثمره افزایش جمعیت دانشمندان و محققین در زمینه مبارزه بیولوژیکی است که منتهی به افزایش اثر مبارزه بیولوژیکی در مدیریت آفات و حفظ محیط در آینده خواهد شد.
منابع و مآخذ
1) اسکو، ترانه و نجفی نوایی. (1380). درجه حرارت مناسب برای تکثیر زنبور تریکوگراما. انتشارات فنی معاونت ترویج
2) بیات، ه ، و عرب. .ع (1370). گزارش سال دوم پروژه مبارزه بیولوژیک با استفاده از زنبور تریکوگراما برعلیه کرم ساقهخوار برنج در سال زراعی 70-69. انتشارات اداره کل کشاورزی مازندران
3) بیات، ه و عرب ع ،. (1372). گزارش طرح تحقیقاتی، اجرائی مبارزه بیولوژیک با استفاده از زنبور تریکوگراما علیه کرم ساقهخوار برنج در سال زراعی 71-70. انتشارات سازمان کشاورزی استان مازندران
4) علوی پور ،م.(1376).کنترل بیولوژیک آفات با استفاده از زنبور های پارازیتویید تخم ، نشر آموزش کشاورزی
بخش ششم
زنبور پروسپالتلا
زنبور prospaltella
از این زنبور در مبارزه بیولوژیکی علیه شپشک سان ژوز استفاده میشود.
طول این زنبور به ۰/۶ تا ۰/۷ میلیمتر میرسد ، رنگ آن قهوهای تیره است ، شاخکهای آن زرد رنگ است و بالهای در آن بادامی شکل است.
این حشره میتواند در شپشک سانژوز تخمریزی کند و آن را از بین ببرد.
دانشنامه طبس گلشن
بخش هفتم
کفشدوزک کریپتولموس
کفشدوزک کریپتولموس مونتروزیری با نام علمی (cryptoloemus montrouzieri) از خانواده (eoecixelliolae)و از راسته (Coleoptera)
برگرفته از وبلاگ اینسکتاریم
شکل شناسی و مراحل رشد و نمو کفشدوزک کریپتو لموس :
حشرات بالغ کفشدوزک بیضی شکل با بالپوش های به رنگ سیاه براق که قسمت سر ،پیش قفسه سینه ،شکم و قسمت انتهایی بالپوشها زرد مایل به قرمز ،تخم ها بیضی شکل و لیمویی رنگ هستند، شکل لارو های اولیه کفشدوزک را با پوره های شپشک های آرد آلود اشتباه گرفته شود ولی رنگ واقعی آنها زرد مایل به سبز می باشد هم چنین لارو کفشدوزک ها از نظر اندازه بزرگ تر و دارای رشته های مومی بلند تر بوده واز تحرک بیشتری نسبت به پوره ها ی شپشک بر خوردار می باشند و دارای 4 سن لاروی هستند و از تفاوت دیگر کفشدوزک کریپتو لموس با شپشک آرد آلود در اندازه تخم آنهاست که تخم کفشدوزک کریپت بزرگتر و از نظر رنگ تخم های شپشک آرد آلود نارنجی رنگ هستند در حالی که همانطور که گفته شد تخم های کفشدوزک کریپتو لموس زرد لیمویی می باشد .
اندازه این حشره 5/3 میلی متر است ،جنس نر و ماد کفشدوزک را هم می توان از رنگ پاهای جلویی تشخیص داد به این نحو که اگر رنگ جفت پاهای جلویی حشره زرد باشد نر است و اگر سیاه باشد ماده است .
این حشره تخم های خود را به صورت پراکنده روی برگ ها ی آلوده به شپشک آرد آلود و یا داخل کیسه های آفت می گذارد وتخم هایش پس از 6-7 روز تفریخ می شوند و سپس دوره لاروی حشره آغاز میشود .لاروها هم از توده های تخم و هم از پوره های شپشک آرد آلود تغذیه میکنند پس از طی 4 سن لاروی که هر سن 2تا 5 روز (بسته به شرایط محیط که مناسب باشد یا نه )که معمولا 2تا 21 روز طول می کشد تا به پیش شفیرگی برود که در این سن حرکت کند میشود و در محیط آزمایشگاه در کناره یا وسط پتری قرار میگیرد این مرحله تقریبا 4 روز به طول می انجامد و تغذیه و تحرک آن کم میشود و موقعی که پوسته انتهای بد جمع میشود به مرحله شفیرگی وارد میشود، در حالت شفیرگی بدون تحرک و بدون تغذیه در پتری می ماند و این حالت 12 روز یا بیشتر طول میکشد بعد از طی مرحله شفیرگی حشرات بالغ از پوسته شفیره خارج می شوند و 5 روز نیاز به تغذیه دارد بعد از 5 روز جفت گیری انجام میشود و 24 تا 48 ساعت جفت گیری انجام میشود و طول دوره جفت گیری 30 دقیقه می باشد سپس مرحله تخم ریزی آغاز می شود از مرحله تخم تا مرگ حشره 3 الی 4 ماه طول میکشد (البته بسته به قدرت زیستی حشره و شرایط محیطی ممکن است بیشتر یا کمتر از 230 روز عمر کند ) معمولا ماده ها تا عدد یا 1000 بیشتر تخم میگذارند .
فرق شفیره و پیش شفیره در تحرک و تغذیه است پس از طی مرحله شفیرگی یک شکافی از قسمت قفسه سینه پوسته شفیرگی باز میشود و شما می توانید بدن حشره را ببینید ،رنگ بدن حشره بالغ طی تکامل از سبز به قهوه ای و سپس به سیاه تبدیل می شود،یک روز یعنی به مدت 24 ساعت حشره کامل در زیر پوسته شفیره باقی می ماند پس از تغییر رنگ از قهوه ای کاکائویی به سیاه از زیر پوسته خارج می شود.
مشخصات ظاهری شپشک آرد آلود :
شپشک های آرد آلود به صورت گسترده در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پراکنده هستند و خسارات فراوانی را به مرکبات و چای و گیاهان زینتی کشور وارد می کنند ،این گروه از این حشرات بدنی نرم ،بیضی شکل و پهن دارند و تقسیمات بین سر ،قفسه سینه و شکم در آنها مشخص نیست .ماده های کامل آن بیضی شکل و به رنگ صورتی روشن می باشند که ازگرد موی سفید رنگی پوشیده شده اند که از ترشحات آن ها می باشد در انتهای بدن در حشرات ماده بالغ توده ی پنبه ای شکل تشکیل می شود که همان کیسه تخم است هر حشره ماده تا 400 عدد تخم میگذارد طول دوره پورگی حدود 25 روز و سیکل زندگی آن 45 روز می باشد این حشره پلی فاژ است و به راحتی در انسکتاریوم روی میزبان های مختلف قابل تکثیر است در انسکتاریوم از میزبان های سیب زمینی جوانه زده و کدو حلوایی برای آلوده سازی و پرورش و تکثیر شپشک آرد آلود در شرایط آزمایشگاهی مناسب استفاده می شود این حشره دارای دگر دیسی ناقص است تخم آن بیضی شکل و به رنگ زرد کم رنگ تا نارنجی رنگ است و کوچکتر از تخم های کفشدوزک کریپتولموس ست همان طور که گفته شد کیسه تخم این حشرات در انتهای بدن آن هاست و توده ی پنبه ای شکل است و هنگامی که چند یا گروهی از شپشک های آرد آلود در کنار هم قرار بگیرند این توده درهم ادغام می شود .
Demography :
واژه دموگرافی به معنی شناخت جمعیت (Demo جمعیت و Graph شناخت ) و به طور کلی یعنی تخمین کمی جمعیت .
جمعیت اولیه یا Cohort اولیه 100 تخم کفشدوزک کریپتولموس را که هم سن هستند را در 100 پتری گذاشته و هر روز زنده و مرده بودن آنها را مورد بررسی قرار میدهیم و هر روز طعمه مورد نیاز آنها را در اختیار آنها قرار می دهیم تا تبدیل به حشره کامل شوند سپس می توان جنسیت آنها را تشخیص داد این حشره دارای 3 جفت پا هست و همان طور که گفته شد از رنگ جفت پاهای اول جنسیت آن ها مشخص میشود، بعد از مشخص کردن جنسیت برای جفت گیری یک حشره نر و یک حشره ماده را در پتری کنار هم قرار میدهیم پس از جفت گیری تخم ها را بررسی کرده و شمارش میکنیم در همین حالدت عمر حشره ماده و نر را هم مورد بررسی قرار می دهیم تا زمانی که حشره بمیرد .
روشهای رها سازی سوسک کریپتولموس:
در اواسط بهار …………
پس از رها سازی کفشدوزک نسبت پارازیته شدن تخم ها و حشرات بالغ شپشک آردآلود اقدام می کند و به این ترتیب تراکم نسل حشرات مفید تخمین می شود .
زمان رها سازی :
انتخاب صحیح زمان رها سازی ، عامل اصلی در کسب موفقیت در مبارزه می باشد . جهت استفاده صحیح از سوسک شکاری کریپت است. اگر باغ شما به صورت کشت مخلوط است (چای و مرکبات) و مجبورید برای کنترل آفت ها ی مرکبات سم مصرف کنید فاصله 20-15روز را بین زمان سم پاشی و رها سازی ر%
ممنون خیلی مفیدبود.ایاسال بعدهم امکان داره بعدازبین بردن بازهم وجودداشته باشند
آره وجود داره
سلام اطلاعاتتان عالی بود ولی این تونوکارتون را از کجا تهیه کنیم ما 40 هکتار درخت داریم که به این آفت دچار شدیم لطفا راهنمایی کنید با تشکر
09139322771 میرزائی
با سلام منظورشون اینه : دور درختِ تون را “کارتون” بپیچونید.
سلام ببخشید جسارتا درست و دقیق راهنمایی بفرمایید که چند روز از سال و در چه تاریخی باید سمپاشی کنیم و چه نوع سمی . چون این کرم چند سانتی درختان میوه را نابود کرده هیچکس هم نمیدونه دقیقا کی تخم ریزی میکنه روی شاخه یا ساقه اگر مبارزه علمی و موثری صورت نگیرد در 10 سال اینده درخت میوه ای وجود نداره ( حداقل در شهر ما کرمان )
درختای گیلاسم یه هفته بعد از شکوفه شرو به ریزش میکنه میشه دلیلشو بهم بگین
در استان ها وشهرها های مختلف با توجه به گرمای زمین زمانها فرق میکند ( زمانی که دیدید حشره درحال تخم ریزی است بهترین زمان برای سم پاشی است ) تخم های سفید رنگ بر روی انتهای ساقه برگهای جوان گذارده میشود که حالت شتیره وپنبه ای شکل است بهترین زمان قبل از این تخم گذاری است ومبارزه باخود حشره است که سیاه رنگ وبسیار سرعتی است وباسرعت بسار بالائی می پرد وباسرعت هم تخم گذاری می کند با کم شده پرندگانی مثل گنجشک که دشمن طبیعی این حشره هستند این حشرات هم زیاد شده اند
مبارزه دسته جمعی تمام باغداران کمک بسیار بالائی است و از رطوبت بیزارند
ممنوم میشوم بهترین آفت کش سیستمیک برای کنترل آفت کرم ساقه خوار بادام را معرفی و زمان سمپاشی را بفرمایید. با تشکر
کارتون دور تنه نزدیک به طوقه درخت باید پیچیده شود؟
اطلاعات مفیدی بود، ممنون
جدیداً یک چسب اومده شبیه چسب آکواریوم هست
چسب رو به دهانه ورودی کرم ساقه خوار میزنیم
چسب تولید گاز میکنه و کرم درون شاخه خفه میشه
با سلام خدمت همه عزیزان 4 سال است 500 گرم سم کنفیدور را با200 لیتر اب مخلوط میکنم واخر فروردین پای هر درخت 5لیتر میریزم وکرم ساقه خواری در باغ ندارم تنها وبهتربن روش
سلام اطلاعات بسیار جالبی را به دست اوردم ممنون
ایا بعد از حرس سر شاخه های افت زده باید به قسمت شاخه چیزی زد تا از انجا دوباره کرم یا افت جدید وارد نشه؟ منظور م شاخه درختدر قسمت سالمه نه تکه جدا شده
یکی از راههای مقابله زمانی است که سوسکها درحال جفت گیری هستند در آن زمان جذب (گلهای سفید) می شوند که می توان به صورت دسته جمعی انها را از بین برد
یکی از راههای مقابلهدیگر استفاده ازسم دیازنون هست که ازاول فروردین به طور مرتب تا اواخر اردیبهشت 15 روز یک بار از آن استفاده نموده وبه صورت کامل به ساقه وتنه درخت سم پاشی نمائید که این هم باز 75% جواب میده ولی به صورت کامل جلو گیری نمیکنه چون به نظر میاید که این سم زمانی تأثیر داره که تخم که توسط حشره گذاشته شد به دلیل این سم پاشی مرتب از بین می رود
باتشکرفراوان.
خسته نباشی مهندس ممنون از راهنماییاتون
یکی از سوال های بایان ترمم همین سوال بود گفته بود مراحل خسارت و روشهای مقابله شو بنویسید با تشکر دانشجوی کشاورزی
ممنون از راهنما ییتان
با سلام
در مورد کرم ساقه خوار یا خراط، سوسکی که نشان داده اید سوسک شاخه خوار زراسه است (کرو زرد رزاسه) و کرم خراط چیز دریگری است . همچنین شگل تنه درختان مربوط به خسارت سوسک های پوست خوار است نه این آفت——دوم اینکه تصویر آخر همان آفت توده تخم شیخک است نه این افت ها———–
ممنون از سایت خوبتون
استفاده کردم
خزایی