برج خاموشی
آثار تاریخی متعلق به دوره اشکانیان و ساسانیان در روستای یوسف آباد (بم )
پشته سیاه یا پشته عبدلآباد، تپهای در جنوب غرب روستای یوسفآباد بم (ون) است که بر فراز آن بقایای یک برج خاموشی یا دخمه متعلق به دوران اشکانیان و ساسانیان شناسایی شده است.
تنها تفاوت این اثر با دخمههای دیگر مناطق کشور این است که فاقد دیوار مدور بر اطراف فضای داخلی است و این احتمال وجود دارد که دیوار پیرامون دخمه از بین رفته باشد.(1)
در بالای تپه یک گودال مستطیل شکل به عمق 2 متر وجود دارد و در دو سوی این گودال در سطح پایین تر ی از تپه دو سوراخ تقریبا افقی به سمت گودال دیده میشود(2)
برج خاموشی چیست ؟
این دخمه ها بنایی است مدوّر از جنس سنگ و ساروج با دیواره و دارای دو در ورودی شرقی و غربی است.
در این محل زرتشتیان باستان مردگان خویش را طعمه حیوانات می کردند و سپس استخوان های آن ها را در منسوجات می پیچیدند و در پناهگاه ها و شکاف هایی که در دامنه کوه تعبیه می نمودند دفن می کردند.
در نظر زرتشتیان مرگ زاده اهریمن است. مرگ به معنی پیروزی او بر آفرینش خوب است.از این رو جسد جایگاه دیوان است.
آن طور که نویسنده کتاب در آیینه تاریخ نوشته است، هر چه شخص در گذشته نیکوکار تر باشد پیروزی اهریمن بزرگ تر محسوب می شود، لذا تن افراد پارسا نسبت به فرد بدکار منبع بسیار بزرگ تری برای آلودگی استچزا که دسترسی به مرگ فرد بدکار آسان است.
از این رو چون جسد منبع چنین آلودگی ست، نمی توان درگذشتگان را سوزاند و یا به خاک سپرد و یا به آب افکند زیرا تماس جسد با آب و آتش و زمین که به عنوان عناصر مقدس تلقی می شوند باعث آلودگی آن ها می شود.
زرتشتیان باستان اجساد درگذشتگان را درون گودال هایی در محل های مناسب بر بالاترین و دورترین جاها در برابر پرندگان لاشخور و سگ های گوشتخوار رها می کردند.
پس از این که گوشتها از استخوان ها جدا شد، استخوان ها را که زیر آفتاب خشک شده بود جمع می کردند و در پناهگاه هایی به نام استودان که در شکاف های کوه خارج از دسترس آب یا حیوان بود می نهادند.
بعدها در اواخر عصر اشکانیان و در دوران ساسانیان به منظور این که اجساد دور از انظار عموم قرار گیرند، به جای ایجاد گودال بر فراز تپه ها و قله ها، دخمه ها و یا برج های خاموشی برای نهادن جسد درگذشتگان احداث شد.(3)
منابع :
- خبرگزاری ایسنا
- دانشنامه ون
- باشگاه خبرنگاران جوان
- دانشنامه طبس گلشن
پاسخ دهید